บันทึก Book Talk : คำบันดาลใจ

สรุปกิจกรรม Book Talk โดย ชญาน์ทัต วงศ์มณี

วันอังคารที่ 14 ธันวาคม 2564 เวลา 12.15 – 13.15 น.

เผยแพร่ผ่าน YouTube "ศูนย์การเรียนรู้แบงก์ชาติ – BOTLC" (รูปแบบ Premieres)

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

 หนังสือ "คำบันดาลใจ" รวบรวมเรื่องราวและความคิดจากบุคคลรอบตัว ให้บทเรียนดี ๆ ไปใช้ในชีวิต 

วิชาค้นหาตัวเองหลัง BURNOUT คุณ John Donahoe CEO Nike ขณะที่อายุ 55 ปีมี อาการ Burnout เหมือนมนุษย์ออฟฟิศทั่วไป ไม่อยากทำงาน ไม่รู้จะเดินหน้ากับชีวิตอย่างไร ตัดสินใจหยุดงาน 1 ปี ใช้เวลาทำสิ่งที่เรียกว่า Wisdom Tour คือ การเดินทางเพื่อพูดคุยกับคนที่อายุมากกว่า น้อยกว่า ที่มีประสบการณ์หลากหลาย แลกเปลี่ยนความคิด และค้นหาตัวตนว่าต้องการมีชีวิตอย่างไร ตัดสินใจเดินทางไปคุยกับคนที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไป เพื่อให้รู้ว่ามีชีวิตแบบไหน ได้สรุปบทเรียนจาก Wisdom Tour ดังนี้

1. ทัศนคติสำคัญที่สุด คนจะมีชีวิตแบบไหนอยู่ที่ทัศนคติ คิดแบบไหนทัศนคติจะพาไปสู่ชีวิตแบบนั้น คุณ John Donahoe ไปเจอคนที่อายุ 65 ปีขึ้นไปพบว่า ทัศนคติของคนเหล่านั้นมองอายุตัวเองไม่ได้เป็นคนแก่ กลับคิดว่าคนอายุมากเป็นวัยที่ตกผลึกทางความคิด เป็นวัยที่ได้ใช้ประสบการณ์หลาย ๆ อย่างเพื่อเป็นประโยชน์กับคนอื่นได้ มองเห็นข้อดีของตัวเองไม่เหมือนคนอายุ 16 หรือคนอายุน้อยกว่านั้น ข้อน่าสังเกตคือแทนที่จะมองว่าความชราหรือชีวิตหลังเกษียณเป็นชีวิตที่น่าเบื่อ แต่สิ่งที่มองเห็นจริง ๆ แล้วจะดีหรือไม่ดีอยู่ที่ทัศนคติ ถ้ามองตัวเองอายุ 60 ปีหรืออายุเท่าไรก็ตาม โดยยังมีทัศนคติที่ดีอยู่ จะพาตัวเองไปสู่ทัศนคติแบบนั้น ความเหี่ยว ริ้วรอยต่าง ๆ เป็นริ้วรอยทางประสบการณ์นั่นเอง เมื่อมองแบบนี้จะรู้สึกว่า แต่ละวัยมีข้อดี และมองเห็นว่า ทัศนคติที่ดีจะพาชีวิตไปสู่สิ่งดี ๆ

2. อยู่กับคนรุ่นใหม่ ทำให้มีความคล่องแคล่วและเด็กลง คุณ John Donahoe ตอนที่ไปพบคนอายุมากพบว่า  เขาเหล่านั้นอยู่กับคนรุ่นใหม่ที่อายุน้อยกว่า รู้สึกตื่นเต้นกับคนรุ่นใหม่ อยากรู้ว่าแต่ละคนมีความรู้สึกและคิดอย่างไร แม้ว่าจะมีประสบการณ์บางอย่างที่มากกว่า ไม่ได้หมายความว่าเราเป็นน้ำเต็มแก้วหรือเก่งที่สุด แต่หมายความว่าเราพร้อมที่จะเรียนรู้กับคนอายุที่น้อยกว่าที่เป็นคนรุ่นใหม่ เมื่อเป็นแบบนี้ก็พร้อมที่จะสละความรู้สึกเก่งออกไปหมด และพร้อมจะอยู่กับคนรุ่นใหม่ คนที่มีความสามารถอื่น ๆ ที่บางอย่างเราไม่มี และพร้อมที่จะชื่นชมคนอื่นให้เป็น

3. ทำสิ่งที่มีความหมาย คุณ John Donahoe กลับมาเปลี่ยนแปลงงานให้เป็นงานที่มีความหมาย ไม่ได้มอง Nike ขายรองเท้าเพียงอย่างเดียว สิ่งที่มองคือ Nike สามารถนำ spirit นักกีฬาไปเปลี่ยนแปลงชีวิตคน เพราะเมื่อไรก็ตามที่คนมี spirit นักกีฬา รู้แพ้ รู้ชนะ รู้อภัย มีความมุ่งมั่น ขยันหมั่นเพียร ไม่ท้อถอย จะมาพร้อมกับคุณภาพชีวิตที่ดี วิธีคิดใหม่ ๆ ที่ทำคนเติบโตมากขึ้นคือสิ่งที่ Nike ทำอยู่ ทุกวันที่ออกไปทำงานไม่ใช่เพื่อขายรองเท้า แต่เพื่อให้ทุกคนมีชีวิตที่ดีขึ้น ผ่านการมี spirit นักกีฬา แค่เปลี่ยนวิธีคิดมองให้เห็นว่างานของเรากำลังจะไปมีความหมายกับใคร จะไปช่วยชีวิตใคร ทำให้วิธีการทำงานของเราเปลี่ยน มองลึกไปว่า งานของเราช่วยเปลี่ยนแปลงชีวิตคนได้อย่างไร นั่นคือจุดเปลี่ยนทำให้เราทุ่มเทกับงาน ความรู้สึกเหนื่อยยาก ความลำบากของเรา กำลังทำให้คนมีชีวิตดีขึ้น ทำให้งานของเราเป็นงานที่มีความหมาย  

วิชาการทำให้คนตรงหน้าสำคัญที่สุด คุณ Larry King พิธีกรด้านสื่อสารมวลชนยุคสัมภาษณ์วิทยุ ทีวี จนกระทั่งสื่อดิจิทัล ตำนานของนักสัมภาษณ์ คนที่คุณ Larry King สัมภาษณ์เป็นบุคคลระดับแนวหน้า หลากหลายอาชีพ และเป็นบุคคลที่ประสบความสำเร็จ เทคนิคที่ใช้ในการสัมภาษณ์คือ

1. สนใจ + เคารพ สำคัญมาก สนใจ คือ การให้เวลา สื่อสารด้วยแววตา เมื่อไรที่มอบเวลาให้แสดงว่าคน ๆ นั้นมีความสำคัญมาก เป็นจุดที่ทำให้รู้ว่าเราสนใจ เคารพ คือ การให้เกียรติในฐานะเป็นผู้ฟังที่ดี ตั้งใจฟัง ให้เวลาเมื่อเขาพูด ไม่ว่าเขาให้ความเห็นอย่างไร ไม่ตัดสินและไม่ด่วนสรุป สุดท้ายจะสกัดความรู้ต่าง ๆ ออกมา เรียนรู้ให้มากที่สุด 

2. ยอมรับในความไม่รู้ ปกติพิธีกรจะถามคำถามที่ทีมงานเตรียมมา แต่คุณ Larry King ทำ คือใช้คำถามที่เตรียมมาเป็นแนวทาง ถึงเวลาก็ลืมคำถามเหล่านั้น และกลับมาดูว่าคน ๆ นี้จริง ๆ แล้วมีความน่าสนใจแบบไหนโดยไม่ใช้คำถามที่เตรียมไว้ จะถามในสิ่งที่ไม่รู้จริง ๆ เป็นคำถามที่คุณ Larry King สงสัย และคนดูอยากรู้ เวลาถามจะฟังผู้ให้สัมภาษณ์บอกอะไร จะถามต่อเนื่องจากคำตอบที่ตอบ วิธีเหล่านี้เป็นการยอมรับว่าเราไม่รู้ทุกเรื่องมาเพื่อเรียนรู้จากคนอื่น สำคัญมาก ๆ ถ้าไม่ยอมรับว่าเราไม่รู้เราก็จะเป็นน้ำเต็มแก้ว จะไม่ได้รับความรู้จากคนที่อยู่ตรงหน้า หรือรอบตัวเรา

3. การฟังทำให้เราได้เรียนรู้ บางเรื่องถ้าฟังแค่คำพูดอย่างเดียวอาจได้ความหมายแบบหนึ่ง เมื่อไรที่ตั้งใจฟังจะจับความรู้สึก คิดตาม แล้วจะได้เรียนรู้ว่าเขาพยายามถ่ายทอดอะไร การเรียนรู้จะเกิดขึ้น นอกจากนั้นเวลาที่ฟังทำให้ได้ยินเสียงตัวเรา เพราะเวลาพูดจะได้ยินเสียงของเรา แต่ไม่ได้ยินเสียงความคิดของเราที่กำลังคิดอะไรบางอย่าง แต่เมื่อฟังเราคิดตามและได้ยินเสียงว่ากำลังคิดอะไรการเรียนรู้จะเกิดขึ้น เพราะฉะนั้นสำคัญมาก ๆ เมื่อไรก็ตามอยากให้คนตรงหน้ารู้ว่าเขาสำคัญที่สุด ต้องฟังเขา การเรียนรู้ก็จะเกิด

วิชาชนะตั้งแต่ยังไม่ทันแข่งขัน Sir Alex Ferguson ผู้จัดการทีม Manchester United ที่ทำให้นักฟุตบอลแต่ละคนมีความสามารถ เปล่งประกายมากขึ้น แม้จะเป็นผู้จัดการที่ยืนอยู่ข้างสนาม แต่จริงๆ แล้วเป็นเสมือนผู้เล่นคนหนึ่ง ทำให้ทีมสมบูรณ์ลงไปแข่งขันและนำชัยชนะมา Sir Alex Ferguson ทำทีมอย่างไรให้ชนะตั้งแต่ยังไม่แข่งขัน คุณ Patrice Latyr Evra เล่าให้ฟังว่าปี 2008 เป็นนัดที่ Manchester United ไปแข่งที่รัสเซีย ความน่ากลัวของ match นี้คือ 1. เป็น match ชิงชนะเลิศมีความกดดันมากทุกคนอยากชนะ 2. ก่อนการแข่งขันฝนตกหนักมาก Sir Alex Ferguson เข้าไปในห้อง locker room พูดว่า "เราชนะแล้ว"  และเล่าเรื่องราวของ Wayne Mark Rooney นักฟุตบอลที่มาจากพื้นที่ ๆ ยากจนที่สุดของอังกฤษ Park Ji-su ข้ามประเทศมาจากเกาหลีใต้ และนักฟุตบอลอีกคนมีพี่น้องสิบกว่าคนแม่ของเขาต้องยากลำบากขนาดไหนกว่าที่จะเลี้ยงลูกมาได้ Sir Alex Ferguson พูดว่าทุกคนมีความฝัน เป้าหมายเดียวกัน เป็นพี่น้องกัน ทั้งหมดที่เรามีกันในทีมผ่านความยากลำบาก สู้กันมาขนาดนี้ กว่าจะมายืนเป็นตัวจริงของทีมได้เราชนะแล้ว นักฟุตบอลเหล่านั้นใจมา เพราะทุกคนรู้ว่ากว่าจะมาถึงวันนี้ได้ยากลำบากมาก ทุกคนมองหน้ากัน มีฝันแบบเดียวกัน Sir Alex Ferguson พูดว่าที่เหลือ match นี้ just enjoy it และ match นี้ Manchester United ชนะท่ามกลางสายฝน Sir Alex Ferguson นำทีมให้ประสบความสำเร็จโดยปลุก spirit ความมั่นใจให้กับทีมก่อนการแข่งขันในช่วงเวลาที่อ่านเกมออกว่าทุกคนเครียด กดดัน ทำให้ทุกคนผ่อนคลาย เห็นคุณค่าในตัวเอง และ just enjoy it ทำให้ทุกคนในทีมแสดงความสามารถออกมาอย่างเต็มที่ในการแข่งขัน

วิชาสร้าง EMPATHY คือ ความใส่ใจ ความเห็นอกเห็นใจคนอื่น สำคัญมากในการทำงานร่วมกันเพื่อสร้างสรรค์งานและสร้างสัมพันธ์ที่ดี เป็นทักษะที่ทุกคนต้องมีเพื่อให้งานประสบความสำเร็จ คุณ Satya Nadella CEO Microsoft เคยถูกสัมภาษณ์งานที่ Microsoft ในระดับ manager junior เป็นการสัมภาษณ์ที่ได้เปลี่ยนแปลงชีวิตของเขา คำสัมภาษณ์คือ ถ้ามีเด็กกำลังร้องไห้อยู่กลางถนนคุณจะทำอย่างไร? คุณ Satya ตอบว่า รีบแจ้งตำรวจ ผู้สัมภาษณ์กล่าวว่าคุณเป็นคนเก่งมากอยากได้คุณมาทำงาน แต่สิ่งหนึ่งที่คุณต้องพัฒนาและอยากให้มีเพื่องานจะออกมาดีและมีคุณค่า คือ เมื่อไรก็ตามที่คุณพบเด็กกำลังร้องไห้ และไม่มีพ่อแม่อยู่ด้วย สิ่งที่คุณควรทำคือเข้าไปกอดเด็กให้หยุดร้องไห้ เพราะเด็กต้องอยู่ในห้วงอารมณ์ที่ไม่ปลอดภัยจนตำรวจมา แต่ถ้าเข้าไปกอดเด็ก ๆ จะมีรู้สึกปลอดภัยได้รับการปกป้อง Empathy เกิดขึ้น ปัญหาหลังจากนั้นสามารถจัดการต่อได้ คำถามนี้เปลี่ยนชีวิตคุณ Satya เพราะเมื่อทำงานที่ Microsoft สิ่งที่ตั้งใจมากเมื่อก้าวสู่การเป็น CEO คือทำให้ Microsoft เป็นองค์กรที่มี Empathy เพราะสามารถเชื่อมโยงความรู้สึกและหัวใจของมนุษย์

ลูกชายคุณ Satya มีความผิดปกติทางสมอง จึงมีความรู้สึกว่าทำไมเรื่องนี้ถึงเกิดกับเขา ไม่อยากให้ลูกมีความผิดปกติทางสมอง คำถามนี้วนอยู่ในความคิดตลอด ในทางกลับกันภรรยาของเขาไม่มีคำถาม และลาออกจากงานเพื่อดูแลลูกทันที คุณ Satya สังเกตพบว่าภรรยาไม่ตั้งคำถามเหล่านั้น แต่กลับดูแลเอาใจใส่ลูกเป็นอย่างดี จึงเป็นจุดที่เปลี่ยนชีวิตเพราะพบว่าคำถามที่ถูกต้องเมื่อเกิดวิกฤตไม่ใช่คำถามที่บอกว่า ทำไมเรื่องนี้ต้องเกิดขึ้นกับเรา แต่คำถามที่จะเปลี่ยนชีวิตทุกคนให้มี Empathy คือ เมื่อเรื่องนี้เกิดขึ้นกับเราแล้ว คนอื่นรู้สึกอย่างไร ใครกำลังเดือดร้อนหรือเจ็บปวดกับเรื่องนี้ เมื่อเห็นความเจ็บปวดของคนอื่น จะเข้าไปช่วยได้อย่างไร แค่เปลี่ยนคำถามและวิธีคิด คุณ Satya เปลี่ยนเป็นคุณพ่อที่น่ารักดูแลครอบครัว เพราะลูกและภรรยาต้องการเขา เขาต้องดูแล + ช่วยลูกและภรรยาให้ดีที่สุด ทำให้ครอบครัวกลับมามีความสุข ทำให้แต่ละวันเป็นวันที่มีความหมาย มีคนมาถามคุณ Satya ว่าทำอย่างไรที่สามารถบริหารชีวิตแบบนี้ในเมื่อเป็น CEO แบ่งเวลาในชีวิตอย่างไร คุณ Satya บอกว่า คนเรามี 24 ชั่วโมงเท่ากัน เมื่อไรก็ตามที่อะไรอยู่ตรงหน้า คือ สิ่งที่สำคัญที่สุดจงมอบความสำคัญให้ ต่อให้ใช้เวลามากแค่ไหนก็ตามกับสิ่งที่อยู่ตรงหน้า แต่ใจของคุณไม่ให้ความสำคัญก็ไม่มีความหมาย

มีอีกหลายวิชาในหนังสือ "คำบันดาลใจ" ทำให้พบว่าคนรอบตัว มาพร้อมประสบการณ์ที่เป็นประโยชน์ เพียงแค่เปิดใจ เพราะทุกคนมีความหมาย + ความรู้ประสบการณ์ที่ไม่มีใครเหมือนกัน ชีวิตของเราก็ไม่มีใครซ้ำ เป็นหนึ่งเดียวคนเดียวในโลกที่มีประสบการณ์ ถ้าเรื่องราวของเราสามารถเป็นประโยชน์สร้างแรงบันดาลใจ การถ่ายทอดแรงบันดาลใจ จะเป็นคำบันดาลใจให้กับคนอื่น ๆ ได้เช่นกัน